Kişilik ve aile ortamı madde bağımlılığında etkili!

Uyuşturucuya başlama ve bağımlı olma yaşı gençlerde ilköğretim seviyesine kadar indi. Peki bunda neler etkili? Uzmanlar uyarıyor! Çocuğun yaşadığı ev ortamı ve kişilik özellikleri bireyin uyuşturucuya başlamasıyla doğrudan ilgili.

Bağımlılığın uzun soluklu ve tekrarlayıcı bir beyin hastalığı olduğunu kaydeden Üsküdar Üniversitesi NPİstanbul Nöropsikiyatri Hastanesi AMATEM Uzmanı Yrd. Doç.Dr. Onur Noyan, bağımlılık sürecinde beyindeki “dopamin” dengesinde bozukluk olduğunu, kullanılan uyuşturucu maddenin beyindeki dopamin dengesini ve beynin haz-ödül merkezini etkilediğini söyledi.

Yrd.Doç.Dr. Noyan, şöyle konuştu:

“Bağımlılık sırasında beyinde ortaya çıkan yapısal değişiklerle bağımlı olan bireyler anlık olarak alacakları hazza odaklanıp, uzun dönemde ortaya çıkabilecek zararları değerlendiremez hale geliyorlar. Ebeveynler ne yazık ki çocukları kullanımına başladıktan en az 2 sene sonra çocuklarının bağımlı olduğunu anlayabiliyorlar. Bu süre çok uzun bir zaman dilimi aslında. Bu süre içerisinde yapılacak müdahalelerle belki de ergeni madde kullanımından uzaklaştırmak mümkün olabilir. Bağımlılığın önlenmesi için aslında öncesinde tedbirler alınması daha doğru.

Örneğin, ergendeki değişiklikleri çok iyi takip edip, madde bağımlısı olma riski taşıyıp taşımadığını değerlendirmek ve bu risk faktörlerini ortadan kaldırmak bağımlılık ile mücadelede daha büyük önem taşıyor. Bağımlılık yapıcı madde ilk kullanıldığında, kullanan ergen zararları, etkileri hakkında hiçbir şey bilmediğinden kendisini koruma ihtiyacı da hissetmiyor. Arkadaş etkisiyle ya da merak ile başlanan kullanım, süreç içinde bağımlılığa dönüşüyor. Özellikle uyuşturucu bağımlılık risklerini aile ortamı ve çocuğun kişilik özellikleri etkiliyor. Bu nedenle ailelerin hem çocuklarını iyi tanıması, hem de aile ortamlarını iyi gözlemlemesi gerekiyor.

Aile ortamınızda bunlar varsa risk oluşturuyor !

•Ailede kavga, çatışma ortamının olması

•Ebeveynin çocuğun yaşamı hakkında ilgisiz ve bilgisiz olması

•Aile içi iletişimin zayıf olması (annenin evet dediğine babanın hayır demesi, ailede tek bir kişinin kural koyucu olması gibi)

•Ebeveynlerin tutarsız mesajlar vermesi

•Ebeveynin çocuğun uç davranışlarına ya da madde kullanımına gösterdiği müsamaha

•Aile içinde uygun olmayan disiplin yöntemleri ya da hiç disiplinin olmaması

Çocuğunuz da bu kişilik özellikleri varsa, risk taşıyor

• Kolay etki altında kalan, ikna edilebilen biri olması

• Hayır diyememesi

• İçe kapanık olması

• Kendi fikirlerini açıkça ifade edememesi

• Olumsuz duygularla (kaygı, öfke, korku, yalnızlık, hayal kırıklığı, umutsuzluk vb) baş etmekte zorlanması

• Okul başarısızlığı, sınıf tekrarı, devamsızlık, sınıfta kalmak

• Dürtüsellik ve hiper aktivitenin varlığı

•Evden kaçma, okuldan kaçma, yangın çıkarma, hayvanlara zarar verme vb. davranışlarının olması

• Riskli davranışlarda bulunması

• Karamsarlık taşıması, umutsuzluk bulunması