ESKİYE YOLCULUK

Bin dokuz yüz ellili yıllar. Sarıyer’in ilçe olarak nüfusu
30 bilemediniz 40 bin. Merkez Sarıyer’in ise her halde 2 bin beş yüz
falan. İnşaat sektörü henüz tam faaliyette değil. 1954 de Tarabya
Tokatlıyan Oteli yandığında yer yerinden oynadı. O cihannüması hariç
beş katlı muhteşem ahşap bina yanarken, inşaatının ne zaman
başlayacağı, kum ihalesinin kime verileceği her halde bilinmiyordu.
Gün geldi, inşaat ruhsatı alındı, kumunu verme ihalesi de ağabeyimde
kaldı. Yani demek isterim ki bu iş bize yaradı. O görkemli bina
kendiliğinden mi yandı, yoksa kâgir yapılabilmesi için kasten mi
yakıldı hala çözülmüş değil! Bu bina yerine yeni bina yapıldı ve Grant
Tarabya Oteli olarak 1964 de hizmete açıldı. Sonradan satıldı ve şimdi
Türkiye’nin zenginlerinden Bayraktar ailesine ait (Sarıyerli
Bayraktarlarla karıştırmayalım)!

Sarıyer’in eski dönemlerde en iyi tarafı yaz ayları idi.
Yazın İstanbul’un çeşitli semtlerinden yazlıkçılar, bilhassa Rum,
Ermeni ve birazda Musevi aileler gelir, üç-dört ay yazın boğazın nefis
havasından yararlanmak için ev kiralarlardı. Bu olay Sarıyer’de
hareketlilik yaratırdı, herkes yazın gelmesini dört gözle beklerdi.
Bilhassa akşama yakın saatlerde yani 17.oo – 20.oo arasında Büyükdere
Sarıyer arasında piyasaya çıkmak (volta atmak, dolaşmak) adettendi.
Ailece de yapılırdı, eş dostta birlikte piyasaya çıkarlar, gençlerin
kız erkek birlikteliklerinin ilk adımı bu voltalarda atılırdı. Şimdi
50-80 yaş civarındaki Sarıyerlilerin evliliklerinin büyük kısmının bu
voltalarla ilgisi olduğunu hatırlatmak isterim.

Ya geceler? Müthiş olurdu. Boğaziçi cıvıl cıvıl!
Yenimahalle de yan yana üç dört gazino, Büyükdere’de ondan fazla
gazino dolar dolar boşalırdı. Tabii o zamanlara Türkiyenin en önemli
müzikholü Beyazpark gazinosuydu… Gazino dolduğu gibi, gazinoya
giremeyenler sandallarla gazinon önünde demirler, bir kısmı lüksünü
yakıp lüfer tutarken, büyük kısmı kürek üstünde şarkıcıları dinlerdi.
Safiye Ayla, Hamiyet Hüceses, Müzeyyen Senar, Sabite Tur Gülermen,
Adnan Pekak, Munir Nurettin Selçuk gibi… Aralarda Celal Şahin, Orhan
Boran… Zaman zaman tiyatro da yapılır İsmail Dümbüllü’nün ekibi zevkle
izlenirdi…

Siyasi ortam nedense hep gergin oluyordu. Dün gergindi
bugünde öyle… Nedense siyasilerimiz gerginlikten hoşlanıyor… Merhum
Adnan Menderes 1954 seçiminden sonra öylesine güç kazandı ki ülkeyi
tek başına yönetmeye kalktı ve sonuçta insan hakları ihlalleri, yoklar
başladı, 1957 seçimini güç kaybederek kazandı ve 1960 yılına doğru
gelinirken, tek adamlığı sonucu ortalık karmakarışık oldu. Bir türlü
muhalefetle bir araya gelinemedi, muhalefete rahat verilmedi.
Türkiye’nin ikinci cumhurbaşkanı İnönü Yunan Generali Trikopis’i esir
aldığı Uşak’ta taş yağmuruna tutuldu ve başı yarıldı… Behçet Kemal
Çağlar’ın olay ile ilgili şiirinin ismi hala aklımda “Başına çal
taşını”… Siyaset feci şekilde bozuldu, yoklar başladı ABD leri
hükümete istediklerini yaptıramayınca, birileri devre e girdi ve bir
sabah “Tuna Nehri akmam diyor” marşı ve Türkeş’in daudi sesi ile
“Silahlı Kuvvetler İdareye el koymuştur. CENTO ve NATO’ya bağlıyız”
sesi ile uyandık. Sokağa çıkmak yasak, kapıdan pencereden bakıştı,
sokaklarda in cin top oynuyor. Demek ki ihtilal bu!

Anlaşıldı ki “Anayasayı İhlal” den 57 Mayıs 1960 İhtilali yapıldı…
Yararı oldu mu? Bence az çok oldu, devlet sosyalleşti, yeni anayasa
ile sosyal haklar, kuvvetler ayrılıkları düzenlendi… Ama İhtilâle de
alışılmış olacak ki, bilahare her sosyal olay sonrası sık sık
ihtilâller/darbeler meydana geldi. Hele aslan gibi gençlerin Solcular,
Ülkücüler, Akıncılar şu bu diye birbirine düşürülmeleri Türkiye
üzerine oynanan oyunların ne kadar büyük olduğunu gösterdi… Onca fidan
gibi genç darağaçlarında can verdi…

12 Eylül 1971 ve 12 Eylül 1980 darbeleri hep aynı gerekçelerle
yapıldı; demokrasinin devamı ve kan dökülmesin… Her darbe sonrasında
sokaklar alabildiğine boş, birkaç gün sokağa çıkmamak… Çıkılsa da
ortalıkta kimse yok… Tur atan askerler, dolaşıp duran polisler…

Her ne kadar ara ara küçük büyük darbeler oldu ise de onlar sokakların
boşalmasına neden olmadı…

Esas büyük ihtilal günümüzde oldu! Hem öyle bir ihtilal ki dünyanın en
kalabalık ülkesi Çin’de başladı ve kısa sürede tüm dünyayı etkisi
altına aldı. Sonunda ülkemize de bulaştı. Üç günden beri sokaklar
bomboş… İş yerleri kapalı, millet evinden dışarı çıkamıyor.
Koronavirüs korkusu askeri ihtilal ve darbeleri bile bastırdı. Halk
marketleri boşalttı, bankalara hücum etti. Milletin neşesi kaçtı…

Kapkara ortalık, neşe yok, gam çok, zengin tedirgin, fakir şaşkın,
esnaf kepenk kapatma derdinde… Maske, kolonya seyahate çıkmış arada
bulasın..

Sarıyer’de caddeler boş, sokaklar da kimse yok… Umursamadan d
olaşanlar ise rahat, umurlarında değil Virüs 19 ya da Koronavirüs… “O
ne?” diyor geçiyor…

Keşke Rizeli hemşerim gibi olabilsem… Raportaj yapıyor bir TV, bizim
uşağın verdiği yanıta bakar mısınız: “Bize gelmez o. Biz lahana
yiyoruz, mısır ekmeği yiyoruz, hamsi yiyoruz”.

Şimdi Sarıyer ilçe olarak 400 bin nüfuslu bir büyük şehir gibi
kalabalık. Sarıyer’in nüfusu 35-40 bin civarında… Büyükdere Sarıyer
arası piyasa yine var ama gelde sokak da adam bul dolaşacak. Herkes
can derdinde, herkes tedirgin, çok kişi TV başında, bir çok kişi de
anılarını yaşıyor torunlarında fırsat buldukça,

Yazan İbrahim Balcı